Door: clueless | Datum: 18-11-2009 | Laatst gewijzigd: 18-11-2009 | Werk, inkomen, economie

Tijdschrijven: een saai en vaak tijdrovend klusje waar geen enkele werknemer op zitten te wachten. Steeds meer bazen willen dat hun personeel registreert waar ze zich precies mee bezig houden en hoelang. Maar is tijdschrijven werkelijk een efficiencyslag of een staaltje 'Big Brother is watching you'?

17-11-2009 | Gepubliceerd 15:37
17-11-2009 | Laatst bijgewerkt 15:46

Commotie in onderwijsland. De Onderwijsraad wil dat leraren - in navolging van het bedrijfsleven - zelf nauwkeurig hun uurbesteding gaan bijhouden. Leraren geven gemiddeld 930 uur per jaar les. Maar wat doen ze precies in de overige uurtjes dat ze worden uitbetaald, is de prangende vraag in het rapport Naar Doelmatiger Onderwijs.

CNVO boos
Kees van Kortenhof, woordvoeder van CNVO Onderwijs, slijpt alvast de messen, zijn vakbond is woedend: "Dit is een absurd plan en ik hoop dat we het kunnen tegenhouden. Leraren moeten nu al een enorme stapel papieren invullen. Met tijdschrijven komt er nóg een administratieve last bij. Bovendien: als er problemen zijn met de productiviteit van een leraar, moeten die in het team worden opgelost."

Ook de Algemene Onderwijsbond (AOB) kan niet negatief genoeg zijn over tijdschrijven. "Nog meer controles en nog meer formulieren invullen. Wie in het onderwijs zit daar nu op te wachten?", aldus voorzitter Michel Rog.

Producent van software
Dit soort vijandige reacties is Maarten Pors, manager bij Aenova, helemaal gewend. Zijn bedrijf produceert de software om tijdschrijven te automatiseren. Pors: "Het is natuurlijk niet de leukste of meest inhoudelijke bezigheid, bovendien zien werknemers er het nut vaak niet van in. Maar de waarde van tijdschrijven voor de organisatie is heel groot."

Aenova bedient zowel de zakelijke markt als de overheid; ongeveer de helft van alle gemeenten gebruikt software van Aenova. "We hebben een divers klantenbestand, maar zien dat in bepaalde sectoren zoals zorg en welzijn de vraag is toegenomen. Dat heeft te maken met de marktprikkel in de zorg, waardoor die organisaties rationeler moeten werken. Maar ook met een toename subsidies, zoals van de Europese Unie, waarbij de geldverstrekker inzicht in de kosten verlangt."

Even dacht Pors dat de groei uit de markt was. "Maar toen kwam de recessie, en wilde iedereen weer tijdschrijven. Zelfs het mkb, dat tot nu toe niet zo geïnteresseerd was, ziet nu de noodzaak in van dit instrument."

Centrum voor Gedrag en Neurowetenschappen
Maar van die noodzaak is volgens professor Domien Beersma helemaal geen sprake. De directeur van het Centrum voor Gedrag en Neurowetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen vindt tijdschrijven een door managers verzonnen tijdverspilling.

"Ik snap dat het belangrijk is om te weten hoeveel tijd een thuiszorgmedewerker nodig heeft voor patiënt X of patiënt Y. Voor sommige sectoren is het een uitkomst." Maar hoe intellectueler de arbeidsinspanning, des te moeilijker en onzinniger het wordt deze vast te leggen in een tabel, stelt Beersma.

"Hoe kan ik als leidinggevende nou controleren of iemand een half uur bezig is geweest met het voorbereiden van een artikel? Misschien heeft hij wel uit het raam gestaard, en was dat nodig om later op een scherpe gedachte te komen. In zo’n geval wordt accorderen in feite liegen."

Behoefte rationaliseren arbeid
Nadat het idee van efficiencymanagement een tijdje minder populair was, lijkt er nu, onder druk van de recessie en een nieuwe marktwerking in bepaalde overheidssectoren, een toegenomen behoefte aan instrumenten om arbeid te rationaliseren.

Beersma: "Er is steeds meer behoefte om alles tot in de puntjes te controleren, maar dat is niet efficiënt. Die flauwekul kost hartstikke veel tijd. Bovendien denk ik dat werkgevers zichzelf in de voet schieten met zo’n systeem. In het hoogopgeleide segment van de arbeidsmarkt wordt vaak veel meer gewerkt dan de contractuele 40 uur. Dat doe ik ook, want wetenschap is mijn passie. Als al die professionals moeten gaan tijdschrijven, worden ze zich pijnlijk bewust van hun overuren, en maken ze wellicht andere keuzes."

Motie van wantrouwennaar werknemer?
Maar bovenal is tijdschrijven volgens de professor een motie van wantrouwen naar de werknemer. Zoals ooit fabrieksmedewerkers moesten inklokken, om te voorkomen dat ze de kantjes er van afliepen, zo moeten leraren, managers en wetenschappers hun 'gestolen kwartiertjes' gaan verantwoorden. Beersma: "Waarom zou je je personeel controleren als je denkt dat ze zuinig en efficiënt met hun tijd omgaan?"

Maar daar maakt Beersma volgens Maarten Pors van Aenova een denkfout: "Voor organisaties is het belangrijk inzicht te krijgen in het werkproces. Zodat ze weten hoe ze hun middelen moet besteden, en welke doelen ze kunnen stellen. Dat heeft niets te maken met wantrouwen. Sterker nog, werknemers kunnen makkelijk misbruik maken van tijdschrijven, door niet gemaakte overuren op te schrijven." De relatie tussen werkgever en werknemer blijft er volgens Pors dus een van wederzijds vertrouwen.

Werkgevers moeten niet doorslaan
"Het is wel belangrijk is dat werkgevers niet doorslaan en elke minuut verantwoord willen zien. Maar een globaal inzicht kan een enorme impuls geven aan de organisatie. Wij hebben bijvoorbeeld gemeenten die dankzij het tijdschrijven veel beter weten wat de bezettingsgraad is, en welke werkzaamheden zij dus intern aankunnen. En dat scheelt weer in de tijdsdruk voor de ambtenaren", aldus Pors.

Esma Linnemann

Bron: z24.nl